ትግራይ ብኣንደበት ነብዩ መሓመድ

ትግራይ ካብ መንጐ እትልለየሎም ብርክት ዝበሉ ፀጋታትን ያታን በቢመዋእሎም ዝመፁ ሃይማኖታት ዘተኣናገደትሉን ንዓለም ኣብነት ዝኾነትሉን ተግባራት ተጠቃሲ እዩ፡፡ ኣብ ራብዓይ ክፍለ ዘመን ክርስትና ድሕሪ ምቕባል ኣብ ሻብዓይ ክፍለ ዘመን ድማ ድማ እምነት እስልምና ኣተኣናጊዳ እያ፡፡ ናይ’ዚ ትርጉም ናፅነት እምነት ቕድሚ ዝትቐበለት ሃገረ ምቕባልን ምትግባርን እዩ፡፡ ነቢዩ መሓመድ ኣብ ሻብዓይ ክፍለ ዘመን ህዝቢ ሃገሮም ኣብ ክነዲ ብካኣባ ኹምሪ ኣእማን ጣኦት ምምላኸ ብሓቀኛ ብሕታዊ ፈጣሪ ብኣላህ ክኣምን ንምግባር ኣብ ዝተልዓልሉ ጊዜ ስብኸቶም ተቐባልነት እናረኸበ ህዝቢ እውን እናኣመነ ስለዝመፀ ሽዑ ጊዜ ዝነበሩ ቁሪይሻት ዓቀይቶት መካ ተቐበልቲ ሃይማኖት እስልምና ንዝኾኑ እናሳደዱ ስለዘፀገምዎምን ንዖኦምውን ንምቕታል ስለዝሓሰቡ 500 ኪሎ ሜትሮ ራሕቒ ናብ ዘለዋ መዲና እንትስደዱ 12 ደቂ ተባዕትዮን 4 ደቂ ኣንስትዮን ንዝኾኑ ሰዓብቶም ድማ ዓርስና ንምክልኻል ኣላህ ፅንዓቱ ክሳብ ዝህበና ናብ ዓዲ ሓበሻ ኸይድኹም ፅንሑ ኣብኡ ሓደ ንጉሰ ኣሎ፣ ኣብ ቕድሚኡ ማንም ተበዳሊ ኣይኸውንን፣ ምድሪ ሓቂ እያ፡፡ ንጉሳውን ፍርድን ፍትሕን ዝፈልጥ መስተውዓሊ ስለዝኾነ ኣብኡ ማንም ኣይብደልን ኣይትስግኡ ኢሎም መኸርዎም፡፡

ንሳቶም አውን ምኸሪ ነቢየኦም ሰሚዖም ብ610 ዓ/ም ቐይሕ ባሕሪ ኣቋሪፆም መፅግዒ ኣለሻ ናብ ትግራይ መፂኦም፡፡ብሓቂ እውን ነቢዩ ሙሓመድ ከምዝበልዎ ኣብ’ቲ ዘመን ዝነበረ ንጉሰ ኣኽሱም ኣድርኣዝ ካብ 595 -615 ዓ/ም ነቶም ስደተኛታት ተቐቢሉ ክተኣናገዱን ኣብ ዓዱ ክፀንሑ ፈቐደሎም፡፡ ንሰዓብቲ እስልምና ትግራይ ፈላመይቲ ዓዲ ስደት ኾነት፡፡ እቶም ስደተኛታት ኣብ ትግራይ ሰለስተ ኣዋርሕ ድሐሪ ምፅናሕ ኹሉ ተረጋጊኡ እዩ፣ ሃገር ሰላም ኾይኑ እዩ፣ ብዝብል ወረ ሓሶት ተደፋፊኦም ናብ መካ ተመለሱ፡፡ ግን ድማ እቶም ዓቀይቶት መካ ቁሪይሻት ካብ ዝሓለፈ ብዝኸፈአ ኩነታት ኣሳቐይዎም፡፡ ነቢዩ ሙሓመድ እውን ካልኦት 83 ደቂ ተባዕትዮን 14 ደቂ ኣንስትዮን ከምኡ እውን ህፃናት ወሲኾም ተመሊሶም ናብ ትግራይ ክኸዱ ኣዘዝዎም፡፡

ሽዑ እውን ንጉስ ኣኽሱም እንግዶት ገይሩ ተቐበሎም፡፡ ኣብ ትግራይ ክቕመጡውን ፈቐደሎም፡፡ ካብ መንጐ እቶም ስደተኛታት ጓል ነቢዩ መሓመድ ሩቂያ ዳሓር ኣንስቲ ነቢዩ ዝኾና ሓቢባን ሰላማን ከምኡ እውን ወዲ ኣኩኦም ጃዕፈር ኣቡ ጣሊብ ተጠቀስቲ እዮም፡፡ እቶም ስደተኛታት ናብ ትግራይ ኣትዮም ኣብ ነጋሺ ብሰላም ምንባር ድሐሪ ምጅማሮም ነቶም ዑቑባ ዝሓተቱ መሊሶም ንምውሳድ ቁሪይሻት መካ ህያብ ኣትሒዞም ሰበ ስልጣን ዝኾኑ ልኡኻት ናብ ንጉሰ ኣድራዝ ለኣኹ፡፡

ንጉሰ ኣድራዝ ድማ ጳጳሳትን መሳፍንቲን ክርስትና ትግራይ ኣብ ዝተረኸብሉ ልኡኻት ቁሪይሽን እቶም ስደተኛታት ኣቕሪቡ ጉዳዮኦም ሓተቶም፡፡ ናይ ክልቲኦም ሓሳብ ምስ ሰምዐን ምስ መርመረን ድማ ጎቦ ዝኣክል ወርቂ እንተትህቡኒ እውን ናብ ዓደይ ክፅግዑ ዝመፁ ስደተኛታት ኣሕሊፈ ኣይህበኩምን ኢሉ ምስ ዘመፅእዎ ህያብ ክምለሱ ኣዘዞም፡፡ ነቶም ስደተኛታት እውን ንዘይገለ ስግኣት ኣብ ግዝኣተይ ክትነብሩ ትኽእሉ ኢኹም በሎም፡፡ እቶም ብስደት ዝመፁ ሰዓብቲ ሃይማኖት እስልምና ኣብ ትግራይ ን15 ዓመታት እምነቶም ሒዞም ብሰላምን ማቻን ድሕሪ ምንባር ነቢዩ መሓመድ ናብ ሃገሮም ክምለሱ ስለዝሓተቱ ብሰላም ተመሊሶም፡፡

በዚ ምኽንያት ንትግራዎት ሰብ ሞሳ ብምግባር ነቢዩ መሓመድ ንሓበሻ ኣይትተንክፉ ኢሎም ንሰዓብቲ እምነቶም መልእኽቲ ምምሕልላፎም ኣብ ዘረባ ነቢዩ ኣብ ሓዲስ ተገሊፁ እዩ፡፡ ትግራይ ንሰዓብቲ ነቢዩ መሓመድ ንፈለማ ጊዜ ተቐቢላ ሃይማኖታዊ መሰሎም ኣኽቢራ ኣብ ዓዳ ብሰላም ክነብሩ ብምግባራ ኣብ ሰዓብቲ ሃይማኖት እስልምና ሰናይ ስም ረኺባ እያ፡፡ ፈላመይቲ ዓዲ ስደት ብዝብል ሳጓ ክትፅዋዕ እውን ኣኽኢሉዋ እዩ፡፡

ካብ’ዚ ዝተልዓለ እስላምን ክርስትያንን ትግራይ ሓወይ ሓፍተይ እናተበሃሃሉ፣ ሓቢሮም ቡን እናሰተዩ ከምታ ኣብ ሓዘን ኾነ ሓጐስ ጊዜ እናተሓጋገዙ ዝመፁ ሕዝ እውን ትግራይ መርኣያ ናፅነት እምነትን ተኸባቢርካ ምንባርን ዝነበራ ልምድን ከም ባህሊ ኣማዕቢላቶ ዘላን ኣጠናኺራ ክትቕፅል ሰናይ እምነ፡፡

ብሰለሞን ኣባዲሃለዋትናን ድሕንነትናን ብቕልፅምና!ትግራይ ትስዕር